Ζευγάρι και δοκιμασία
Ζευγάρι και δοκιμασία
Δύο άνθρωποι αποφασίζουν να γίνουν ζευγάρι. Στη νέα αυτή σχέση, ο καθένας κουβαλά όλα όσα τον έχουν διαμορφώσει: την οικογένειά του, την κουλτούρα του, τις αξίες του, τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες του. Το παιχνίδι σε αυτή τη σχέση παίζεται με 4: τον άντρα, τη γυναίκα και τις καταγωγές τους!
Στην πορεία βέβαια αυτής της σχέσης και καθώς τα προβλήματα του καθενός προστίθενται στην καθημερινότητα του άλλου και μεγαλώνουν, ο έρωτας, ο ρομαντισμός, τα ωραία και καλά χαρακτηριστικά του/της συντρόφου δείχνουν να διαλύονται και να χάνονται με χαρακτηριστική ευκολία, ενώ στη θέση τους έρχονται να προβάλλονται τα εξιδανικευμένα τμήματα του εαυτού τους, δημιουργώντας έτσι σταδιακά μια δυσλειτουργική σχέση.
Σε μια τέτοια λοιπόν σχέση, συχνά φαίνεται πως οι σύντροφοι δεν έχουν αποδεχθεί τμήματα του δικού τους εαυτού με αποτέλεσμα να τα προβάλλουν στον άλλον. Αυτή η ασυνείδητη απόρριψη για τον εαυτό, γίνεται συνειδητή απόρριψη του άλλου και έτσι προκαλούνται προβλήματα. Αυτά τα προβλήματα εξαρτώνται από την ικανότητα των συντρόφων να προσαρμόζονται στην πραγματική εικόνα του άλλου και να την αποδέχονται. Ο τρόπος με τον οποίο οι σύντροφοι αντιμετωπίζουν τις διαφορές τους αφενός καθορίζει την ποιότητα της σχέσης τους και αφετέρου καθορίζεται από αυτήν. Έχει βρεθεί (Gottman) ότι τα ζευγάρια που είναι ικανοποιημένα από τη σχέση τους χειρίζονται τις διαφωνίες τους με θετικό τρόπο και προσπαθούν να αλλάξουν τον άλλον με υποστηρικτικό τρόπο χωρίς να τον απορρίπτουν.
Μια άλλη διάσταση στη σχέση αφορά την ευελιξία και την προσαρμογή στις αλλαγές. Θέματα όπως η γέννηση ενός παιδιού, αποχωρισμός του από την οικογένεια, ενηλικίωσή του, ασθένειες και άλλα στρεσογόνα γεγονότα είναι αναπόφευκτα στην πορεία ενός ζευγαριού και η δυνατότητά τους να τα αντιμετωπίσουν με ωριμότητα και ευελιξία καθορίζει σε σημαντικό βαθμό και την πορεία της σχέσης τους. Υπάρχει μια θεμελιώδης ασυμβατότητα η οποία εντοπίζεται ανάμεσα σε 2 συναισθήματα-καταστάσεις, την αφοσίωση η οποία αναφέρεται στην υπακοή στους κανόνες που ισχύουν στην οικογένεια καταγωγής μας και την πίστη που είναι απλά η εμπιστοσύνη στη σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων. Αφενός η δύναμη που ωθεί κάθε παιδί να παραμείνει το παιδί των γονιών του και αφετέρου η επιθυμία να γίνει άνδρας/γυναίκα μιας ξένης/ξένου που την/τον διάλεξε, καθορίζει αν θα καταφέρουμε να περάσουμε σε επόμενο στάδιο, σε αυτό της εξατομίκευσης και διαφοροποίησης. Σε αυτό το πλαίσιο το ζευγάρι έχει 2 επιλογές: να υπακούσει στους οικογενειακούς κώδικες ή να επιλέξει τη χειραφέτηση από αυτούς και να εφεύρει νέους. Αν απορρίψεις τους οικογενειακούς κώδικες κινδυνεύεις να προκαλέσεις ρήξη με τους γονείς και να χάσεις την υποστήριξή τους. Αντίθετα, αν παραμείνεις δέσμιος στους οικογενειακούς κανόνες παραιτείσαι από την ιδιωτική ζωή και χάνεις την αυτονομία σου.
Σε κάθε κρίση οι δυνάμεις της ένωσης ανταγωνίζονται τις δυνάμεις του χωρισμού χωρίς να ξέρουμε ποτέ ποιος τελικά θα επιβιώσει. Αυτή όμως η κρίση μας δίνει την ευκαιρία να διαπιστώσουμε αν το άτομο που έχουμε επιλέξει είναι το «σωστό», το «κατάλληλο» για εμάς. Ο μόνος τρόπος για να καταλάβουμε κάτι τέτοιο είναι να ζυγίσουμε αν αξίζει να πιστέψουμε στη σχέση ή να υπακούσουμε στους κανόνες καταγωγής μας. Από τον πρώτο χωρισμό λόγω του πρώτου παιδιού, από την απιστία έως τον λήθαργο της επιθυμίας, από τη μετάβαση από το ιδεώδες στη βιωμένη πραγματικότητα, οι κρίσεις που ελλοχεύουν στο ζευγάρι είναι αμέτρητες. Μπορεί να φέρουν στο προσκήνιο το ζήτημα του χωρισμού, ή αντίθετα, να δώσουν νέες δυνατότητες να ξεπεράσουν τις κρίσεις αυτές.
«…φανταστείτε τη χαρά της όταν έφτασε στο χορό και τη χαιρέτησε ο όμορφος πρίγκιπας. Αντί για τη συνηθισμένη μεταχείριση που δεχόταν, της φέρθηκε με σεβασμό και ενδιαφέρον. Το συνταίριασμα έμοιαζε ουρανόσταλτο, και η Σταχτοπούτα και ο γοητευτικός Πρίγκιπας σύντομα παντρεύτηκαν.
Όλα πήγαιναν καλά μέχρι που τελικά γύρισαν στο κάστρο, ύστερα από τον μήνα του μέλιτος. Ο πρίγκιπας ανέβηκε στην κρεβατοκάμαρα, φόρεσε τις πυτζάμες του, αφήνοντας το πουκάμισό του στο πάτωμα, τις κάλτσες στο κρεβάτι και το παντελόνι στην καρέκλα. Η Σταχτοπούτα μπήκε στο δωμάτιο και έμεινε άναυδη από την ακαταστασία. Περίμενε, γεμάτη προσδοκία, να συμμαζέψει ο πρίγκιπας, αλλά σαν αυτός δεν το έκανε άρχισε να πετάει κάποια καρφιά. Καθώς εκείνος δεν αντιδρούσε, τα καρφιά γινόταν εντονότερα και μια γνώριμη σκέψη της καρφώθηκε στο μυαλό! «Μάλιστα! Είναι ακριβώς σαν όλους τους άλλους! Νόμιζα ότι ήταν διαφορετικός, αλλά κι αυτός περιμένει να μαζέψω εγώ και τη δική του ακαταστασία. Θέλει απλώς μια υπηρέτρια». Πολύ σύντομα η Σταχτοπούτα ένιωθε παραμελημένη και ανεπιθύμητη για άλλη μια φορά. Αντί να ρωτήσει τον πρίγκιπα γιατί δεν μάζεψε τα ρούχα του, προχώρησε στο επόμενο συμπέρασμα: «Δεν με αγαπά!».
Στο μεταξύ ο πρίγκιπας δεν μπορούσε να μαντέψει τι είχε συμβεί στη σύζυγό του που τον πρόσεχε και τον λάτρευε. «Το μόνο που μοιάζει να κάνει είναι να κεντρίζει, να κεντρίζει και να κεντρίζει. Πάντα περιμένει κάτι παραπάνω από εμένα. Δε μπορεί στ’ αλήθεια να είναι τόσο αναστατωμένη για λίγη ακαταστασία. Είναι ακριβώς σαν τους άλλους, θέλει να με αναγκάσει να κάνω το δικό της», συμπέρανε.
Αντί να κάτσουν και να μιλήσουν ο ένας στον άλλον για τα συναισθήματά τους, τα πιστεύω και για τον ρόλο του καθενός στο γάμο τους, προχώρησαν σε ένα ακόμη λαθεμένο συμπέρασμα: «όταν θα γνώριζα τον τέλειο σύντροφο θα ζούσα-υποτίθεται- για πάντα ευτυχισμένα. Δε νιώθω ευτυχία, συνεπώς εσύ δεν είσαι ο τέλειος σύντροφος για μένα». Τόσο η Σταχτοπούτα όσο και ο Πρίγκιπας ξεκινώντας τη σχέση τους είχαν ο καθένας από πριν τις ιδέες τους για τη σημασία της συμπεριφοράς και συγκεκριμένες προσδοκίες για το τι πρέπει να κάνουν οι άνδρες και οι γυναίκες. Οι ατομικές οπτικές τους επηρέαζαν τον τρόπο με τον οποίο ο ένας ερμήνευε τη συμπεριφορά του άλλου. Ο πρίγκιπας είχε χαρεί που βρήκε κάποιον «ίσο» που τον θαύμαζε και η Σταχτοπούτα είχε ενθουσιαστεί που βρήκε κάποιον «ανώτερο» που τη μεταχειριζόταν σαν πριγκίπισσα (δηλαδή σαν «ίση»). Ενώ και οι 2 ήλπιζαν σε ειδική μεταχείριση, αυτό που ανέμεναν ήταν η υπό όρους μεταχείριση.
«….Η εμπειρία του Πρίγκιπα να πρέπει πάντα να εκπληρώνει το επίπεδο προσδοκιών των άλλων (όπως άλλωστε πρέπει να συμπεριφέρεται ένας πρίγκιπας απέναντι στους γονείς-βασιλιάδες!), τον οδήγησε να ελπίζει ότι θα παρουσιαστεί κάποιος που θα τον εκτιμούσε πραγματικά γι αυτό που ήταν, αλλά αυτό που ανέμενε ήταν να βρει κάποιον που θα επιχειρούσε να βρει κάποιο λάθος του και να τον ελέγξει. Η Σταχτοπούτα επίσης, ονειρευόταν να την εκτιμούν αλλά ανέμενε να την εκμεταλλευτούν (όπως ακριβώς συνέβαινε με τη μητριά και τις θετές αδερφές της). Όταν συναντήθηκαν φαινόταν σαν να είχαν εκπληρωθεί οι ευχές τους. Οι ασύνειδες όμως προσδοκίες τους οδήγησαν σε παρερμηνεία των πράξεων του ενός έναντι του άλλου. Αντί να ελέγξουν τις αντιλήψεις τους, αντιδρούσαν σε αυτό που πίστευαν ότι έβλεπαν και η συμπεριφορά τους σταδιακά προκάλεσε την αντίδραση που εξαρχής ανέμεναν να βρουν.»
(από το βιβλίο «Σταχτοπούτα, η συνέχεια…», των Εϊμυ Λιου, Μπέτυ Λου Μπέτνερ, εκδόσεις Μαϊστρος 2008)
Ιατρού Γιώργος
