Αλήθεια πόσα ξέρεις για την αναπηρία ως διαφορετικότητα;
Έχετε ποτέ αισθανθεί λύπη συναντώντας κάποιο άτομο με αναπηρία;
Έχετε τρομάξει, έχετε νιώσει ότι εμποδίζεστε ή ότι σας καθυστερεί ένα άτομο με αναπηρία;
Έχετε ποτέ σκόπιμα αποφύγει έναν άνθρωπο με αναπηρία;
Έχετε αντλήσει έμπνευση ή συμπονέσει έναν άνθρωπο με αναπηρία;
Οι περισσότεροι νομίζω θα γνέψατε σε όλα ή στα περισσότερα, καταφατικά. Ας δούμε όμως λίγο το περιεχόμενο αυτών των τόσο κοινών σε όλους μας αντιδράσεων. Αν προσέξουμε, θα δούμε ότι πρόκειται πολλές φορές για εκ διαμέτρου αντίθετες θεωρήσεις απέναντι στα άτομα με αναπηρίες. Πράγματι, τα συναισθήματα ποικίλλουν τόσο, και ο κόσμος δείχνει να είναι μοιρασμένος στα δυο – από τη μια εκείνοι που θεωρούν τα άτομα αυτά ανήμπορα ή αξιολύπητα και από την άλλη εκείνοι που με ακραίο και πάλι τρόπο τους θεωρούν ήρωες της ζωής, μαχητές.
Σίγουρα οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σε πράγματα πολύ απλά για οποιονδήποτε υγιή άνθρωπο, τους καθιστούν άξιους σεβασμού για τη δύναμη ψυχής που επιδεικνύουν, όμως για εκείνους δεν πρόκειται για τίποτε περισσότερο από απλή επιβίωση. Είναι ο τρόπος ζωής τους και ένα ενσωματωμένο κομμάτι του εαυτού τους με το οποίο είτε έχουν γεννηθεί είτε το απέκτησαν κάποια στιγμή στη ζωή τους κι έμαθαν να ζουν με αυτό. Γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή. Γιατί η επιλογή του να τα παρατήσουν παραήταν εύκολη.
Εύκολη;
Ναι, γιατί το να παλέψεις χωρίς πολλές δυνάμεις, με κομμένα τα φτερά, αυτό είναι κάτι που κι αν δεν είναι ηρωικό, πάντως είναι διπλά απαιτητικό και είναι μια καθημερινή, αδιάκοπη και κατά κύριο λόγο μοναχική πρόκληση. Όσους ανθρώπους και να έχει δίπλα του κανείς, σίγουρα μπορούν να του προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια, αλλά πάντα στο τέλος της ημέρας είναι ο ίδιος που καλείται να αντέξει.
Και όσα κι αν νομίζετε πως ξέρετε ή φαντάζεστε ή καταλαβαίνετε ότι ισχύουν για εκείνους, δε θα μπορέσετε ποτέ στην πραγματικότητα να συλλάβετε το πόσες μικρές, κατά τα άλλα ανεπαίσθητες αλλαγές ή διαφορές εντοπίζονται στη ζωή ενός ατόμου με κάποια αναπηρία σε σύγκριση με εκείνη ενός υγιούς. Εκτός κι αν ζήσετε κοντά του ή αν είστε οι ίδιοι.
Το πρώτο και βασικότερο που όλοι θα πρέπει να γνωρίζουμε αφορά κατ’ αρχήν στο μύθο για το πώς αποκαλούνται και πως θα πρέπει εμείς να αναφερόμαστε σε αυτούς. Άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ) ή άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑμΕΑ); Ή μήπως άτομα με ειδικές δεξιότητες; Απάντηση που να μην ξεσηκώνει αντιδράσεις δεν υπάρχει, ακόμη τουλάχιστον. Θα δείτε όμως ότι οι περισσότεροι εξ’ αυτών πλέον είναι ξεκάθαροι- είναι άτομα με αναπηρία.
Δεν είναι άτομα με ειδικές ανάγκες. Ο χαρακτηρισμός αυτός δεν αντιπροσωπεύει τους ανθρώπους αυτούς, καθώς είναι σαφές ότι όλοι μας ανεξαιρέτως έχουμε λίγο – πολύ τις ίδιες ανάγκες. Είναι ένα πράγμα να πούμε ότι χρειάζονται μια πιο συγκεκριμένη βοήθεια σε κάποιον ή κάποιους τομείς και είναι τελείως άλλο πράγμα να γίνεται κοινώς αποδεκτό ότι πρόκειται για μια ειδική ανάγκη σε σχέση με τους άλλους. Κατά τη γνώμη μου ο ως άνω όρος, είναι και ως ένα βαθμό ενδεικτικός έλλειψης σεβασμού ή υποτίμησης προς τα άτομα αυτά.
Δεν πρόκειται για ειδική ικανότητα. Ειδική ικανότητα είναι μια ξεχωριστή δυνατότητα κάποιου να κάνει κάτι που οι άλλοι εύκολα ή δύσκολα δεν μπορούν να πετύχουν. Αυτό αποδεικνύει αναμφίβολα ότι υποδηλώνει μια κάποιας μορφής ανωτερότητα σε σύγκριση με άλλους και άρα θεωρείται άτοπο.
Είναι άτομα με αναπηρία. Όσο κι αν υπάρχουν ακόμη κάποιοι που αντιδρούν στον όρο είτε γιατί δεν εκπροσωπεί το σύνολο των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα υγείας, είτε γιατί δεν αρέσκονται σε ταμπέλες, ωστόσο είναι αλήθεια πως γενικά καλύπτει με τον όρο «αναπηρία» το κάθε πρόβλημα υγείας και επίσης πως δεν πρόκειται για ταμπέλα αλλά για γεγονός, οπότε θα πρέπει να δούμε αν αυτό που ενοχλεί είναι ο τίτλος ή τελικά η μη αποδοχή του ίδιου του προβλήματος.
Κλείνοντας, θα μπορούσαμε να αριθμήσουμε αμέτρητες προκλήσεις που καλούνται καθημερινά να αντιπαλέψουν τα εν λόγω άτομα και που κανείς άλλος πέραν των ιδίων δε θα μπορούσε ποτέ να αντιληφθεί. Για παράδειγμα, σκεφτείτε ότι και λίγα εκατοστά να μετακινηθεί ένα αντικείμενο στο χώρο του, μπορεί το άτομο να μην το φτάνει πια, και άρα να μην μπορεί να πιεί νερό ή να φάει το φαγητό του, μπορεί να μην χωράει να περάσει είτε με το καροτσάκι είτε με τα πόδια και άρα να μην έχει πρόσβαση στο μπάνιο ή το κρεβάτι, λίγη παραπάνω ακαταστασία και πράγματα πεταμένα στο πάτωμα θα δυσκολέψουν τη ζωή του ατόμου αυτού. Μην ξεχνάτε, δυστυχώς δεν μπορεί να πατήσει κάνοντας ζιγκ – ζαγκ ή κουτσό και να αποφύγει τις «νάρκες». Αυτονόητο; Όχι. Και για μένα δε θα ήταν, αν δεν το έβλεπα να συμβαίνει σε έναν πολύ δικό μου άνθρωπο καθημερινά.
Αν σκεφτείτε για λίγο αυτό το τόσο απλό αλλά στην ουσία τόσο σημαντικό πρόβλημα θα νιώσετε το πόσο δύσκολο είναι να ζήσει κανείς μια φυσιολογική ζωή σε έναν κόσμο κατά κύριο λόγο χωρίς τις κατάλληλες υποδομές και άρα αφιλόξενο.
από την Αρθρογράφο Άννα Συλίκου
